Veel mensen brengen hun werkdagen zittend door. Of je nu thuis werkt of op kantoor zit, urenlang stilzitten blijft de norm. Dat lijkt comfortabel, maar veroorzaakt vaak ongemak. Rugpijn of een stijve nek ontstaan meestal geleidelijk. Je merkt het pas als het te laat is. De oorzaak ligt vaak niet in één verkeerde beweging, maar in herhaling van dezelfde houding. Je lichaam krijgt nauwelijks ruimte om te herstellen. Toch kun je met kleine aanpassingen veel winnen. Eén daarvan is actief zitten. Daarmee bedoelen we niet dat je voortdurend beweegt, maar dat je bewust kleine variaties aanbrengt in je zithouding. Dit voorkomt dat spieren verstijven of overbelast raken. Door actief te zitten, blijf je net iets alerter. Je houding verandert vanzelf mee. Dat maakt het makkelijker om je werkdag zonder klachten door te komen. Je hoeft daarvoor geen rigoureuze veranderingen te doen. Het begint met bewustwording van hoe je zit en wat dat met je lichaam doet.
Wat is actief zitten precies?
Actief zitten betekent dat je lichaam tijdens het zitten licht blijft bewegen. Denk aan het verleggen van je gewicht of rechtop blijven door kleine spierbewegingen. Deze manier van zitten stimuleert je spieren op een subtiele manier. Je rug en buik blijven werken om je houding te ondersteunen. Daardoor voorkom je dat je in elkaar zakt of onderuitzakt. Dat verschil voel je na een paar uur al. De meeste mensen merken dan dat hun lichaam minder moe aanvoelt. Actief zitten lijkt dus klein, maar heeft merkbare invloed op hoe je dag verloopt. Je kunt dit ook combineren met hulpmiddelen die dit ondersteunen, zoals een zitbal, bureaustoel zonder armleuningen of zelfs afwisselend staan. Het gaat niet om constant bewegen, maar om niet verstijven. Juist die lichte afwisseling houdt je lichaam wakker. Dat voorkomt klachten voordat ze ontstaan.
Waarom helpt actief zitten tegen rug- en nekklachten?
Zodra je actief zit, werken er meer spieren mee. Je lichaam blijft in een lichte spanning, wat de doorbloeding ten goede komt. Die verbeterde circulatie zorgt ervoor dat afvalstoffen sneller worden afgevoerd. Tegelijk krijgen je spieren voldoende zuurstof en voedingsstoffen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid. Wie vaak passief zit, merkt dat spieren verstijven of gaan zeuren. Actief zitten voorkomt dat moment van verzuring. Ook je tussenwervelschijven profiteren. Door kleine bewegingen blijft de drukverdeling wisselen, waardoor ze minder belast raken. Zo beperk je de kans op rugklachten of nekpijn. Je lichaam krijgt kort gezegd geen kans om vast te roesten. Veel klachten beginnen onopgemerkt, maar bouwen zich op in de loop van weken of maanden. Actief zitten onderbreekt dat proces. Je blijft in beweging, zonder dat het veel moeite kost. Daardoor houd je het langer vol en voorkom je dat spanning zich opstapelt.
Zo pas je actief zitten toe op kantoor
De werkomgeving speelt een grote rol in hoe je zit. Veel werkplekken zijn ingericht op gemak, maar niet op beweging. Toch kun je met kleine aanpassingen al veel bereiken. Wissel regelmatig van houding, ook als je op een bureaustoel zit. Verleg je gewicht of zet je voeten even anders. Wie wil variëren kan kiezen voor een balanskruk of een zitbal. Deze dwingen je lichaam om kleine correcties te maken. Dat voorkomt passief hangen. Sommige mensen gebruiken zelfs een bureaufiets voor lichte beweging tijdens het werken. Ook een ergonomische kniestoel kan helpen om actief te blijven zitten, doordat je vanzelf rechter blijft. Let ook op je beeldscherm. Staat het te hoog of te laag, dan zit je al snel in een onnatuurlijke houding. Door af en toe te staan of een korte loopronde te maken, geef je je lichaam extra variatie.
Waar moet je op letten bij actief zitten?
Hoewel actief zitten voordelen biedt, vraagt het ook om balans. Wie te veel spanning opbouwt, merkt dat spieren juist sneller vermoeid raken. Bouw het daarom rustig op. Begin met korte momenten en wissel die af met rust. Zorg daarnaast voor een goede afstelling van je werkplek. Je bureaublad mag niet te hoog staan, anders ga je vanzelf schouders optrekken. Ook de hoogte van je stoel speelt mee. Als je voeten de vloer niet raken, verslapt je houding. Zorg voor een zitpositie waarbij je knieën lager staan dan je heupen. Dat maakt een actieve houding makkelijker. Gebruik je hulpmiddelen zoals een zitbal of balanskruk, dan is het slim om af te wisselen met een gewone stoel. Houd ook je ademhaling in de gaten. Bij spanning gaan mensen vaak onbewust hun adem inhouden. Door regelmatig bewust uit te ademen, ontspan je je lichaam op natuurlijke wijze.
Houd je werkhouding afwisselend
Geen enkele houding is perfect zolang je er te lang in blijft zitten. Daarom is variatie zo belangrijk. Je lichaam houdt van afwisseling. Begin bijvoorbeeld met rechtop zitten en verander daarna bewust naar een andere positie. Gebruik een timer als geheugensteuntje. Zo vergeet je niet om te bewegen. Sta af en toe op om iets te pakken of een korte wandeling te maken. Ook wisselen van stoel helpt. Zo geef je je lichaam steeds andere prikkels. Veel klachten ontstaan doordat spieren te lang dezelfde spanning vasthouden. Door actief te zitten en je houding af te wisselen, verklein je dat risico. Houd ook je schermgebruik in de gaten. Door af en toe weg te kijken, ontlast je je nek en ogen. Kleine bewegingen en korte pauzes maken op termijn een groot verschil.
Kleine acties, minder klachten
Actief zitten vraagt geen grote veranderingen, maar juist kleine, bewuste keuzes. Door je houding regelmatig te veranderen en lichte beweging toe te laten, blijft je lichaam soepel. Je voorkomt rugpijn of een stijve nek nog voordat klachten zich ontwikkelen. Hulpmiddelen zoals een zitbal, bureaustoel zonder rugleuning of een ergonomische kniestoel kunnen bijdragen aan die afwisseling. De meeste winst zit echter in je eigen gedrag. Wie zich bewuster wordt van zijn houding en regelmatig beweegt, voelt zich fitter tijdens én na de werkdag. Begin met één aanpassing en merk zelf het verschil.
